De IJsselmeerzwemoversteek

Jaren geleden stond ik als groentje tussen de "grote jongens" bij de voorstart van een openwaterwedstrijd. Er werd toen gedold met een zwemmer die meerdere pogingen had gedaan om het IJsselmeer over te zwemmen, maar telkens moest opgeven. Ik had die zwemmer hoog zitten waardoor ik nog meer respect kreeg voor diegenen die het IJsselmeer wel hebben overgezwommen.

Natuurlijk heb ik in de jaren na bovenstaand verhaal heel wat ervaring opgebouwd, maar dat IJsselmeer is toch wat anders. Toen Maarten van der Weijden vorig jaar bekend maakte dat hij de Elfstedentocht wilde gaan zwemmen, was dat dé reden om deze zomer een nieuwe sportieve uitdaging aan te gaan. In overleg met Alexander Hulleman werd donderdag 16 augustus als datum geprikt, twee dagen voordat de Elfstedenzwemtocht van Maarten zou starten. Alexander zou met zijn bedrijf Sport-Active voor die dag een boot regelen, iets waar ik hem nog steeds enorm dankbaar voor ben!

Twee zaken stonden bij mij toen al vast voor mijn oversteek:

• Ik zou zonder wetsuit zwemmen. Buiten het feit dat ik met wetsuit zwemmen vervelend (duur) vind, wilde ik het volledig op eigen kracht doen. Geen kunstmatig drijfvermogen of isolatie, gewoon een ballenknijper, zwembrilletje en badmuts;
• Ik wilde van Medemblik naar Stavoren zwemmen. Een symbolisch iets, want ik wilde graag “naar de Elfstedentocht van Maarten van der Weijden zwemmen”

Na een goede en vooral warme zomer met veel openwatertrainingen, afspraken maken met diverse mensen en veel nadenken hoe ik deze tocht kon gaan volbrengen, reisde ik de dag voor mijn oversteek af naar het noorden. Daar konden coach Sander en ik overnachten bij mijn broer die vlakbij Medemblik woont. Ideaal, het scheelde ons twee uur reistijd in de ochtenduren voor de oversteek. Extra bonus was dat nicht Miriam mijn coach Sander en mij in de ochtend naar het startpunt reed. Topservice en een geweldige bijdrage aan de oversteek!

Start van de IJsselmeeroversteek was voor de deur van Café Brakeboer. Doorgewinterde openwaterzwemmers weten dat dit het café is van Jack Brakeboer, de bedenker van de IJsselmeermararthon en dat op deze plek normaal gesproken de finish is van de IJsselmeermarathon (de wedstrijdversie van deze oversteek). Heilige grond dus en een ideale plek voor de start. De weergoden leken ook aardig mee te werken, want er waaide weinig wind in de haven en de temperatuur was op het vroege tijdstip al boven de twintig graden.

Een kwartier voor de start werd ik gebeld door mijn vriendin Martine. Ze wilde de laatste zijn die mij succes wenste en dat ging telefonisch beter dan via de app. Erg attent natuurlijk, maar toen het telefoongesprek langer dan een paar minuten duurde, werd ik toch een beetje kribbig. Ik wilde dolgraag starten en kon dit soort afleiding eigenlijk niet gebruiken. Niet al te subtiel probeerde ik het gesprek te beëindigen, tot ze ineens zei “dat ik maar even om moest kijken” en ze vrolijk op de kade van Medemblik aan kwam lopen! Ze was vroeg in de ochtend al vanuit Hardinxveld naar de haven gereden omdat ze later op de dag in Friesland op de camping al de tent ging opzetten. Uiteraard wisten Sander en Alexander dit en hadden die doerakken natuurlijk niks gezegd. Het telefoongesprek was haar daarmee vergeven en de warme knuffel die ik kreeg zou later die dag nog erg goed van pas komen.

Daarna ging het vrij snel: kort de belangrijkste afspraken doornemen, alle bagage in de boot en het water in! Geen grote menigte op de kant, alleen Martine op de kade, Sander en Alexander op de boot en enkele toevallige voorbijgangers op de kant.

Eindelijk dan: iets over tienen gestart! Over het eerste deel van de tocht kan ik kort zijn: dat ging soepel! De eerste vijf kilometer gingen ruim binnen de anderhalf uur en de tien kilometer zwom ik na iets meer dan drie uurtjes ploeteren voorbij. De tijd doodde ik met alfabet-spelletjes (het hele alfabet steeds af gaan en bij iedere letter bijvoorbeeld een TV-programma bedenken) en elke twintig minuten was er een eet-/drinkpauze.

Mijn grootste vrees vooraf was dat ik tijdens het zwemmen maagproblemen zou krijgen. Bij eerdere zwemtochten en hardloopwedstrijden kwam alles vaak vroeg of laat weer retour. Doel was dus ook bij deze tocht om het eten en drinken te beperken en een zo’n gevarieerd mogelijk menu te nuttigen tijdens de oversteek. In de praktijk betekende dat dat ik naast sportdrank en energygelletjes ook cola, warme thee, ijsthee (groen), ontbijtkoek en banaan klaar had liggen.

Het leek allemaal (letterlijk) voor de wind te gaan, totdat kort na de helft de weergoden ineens begonnen te blazen en de wind en golfslag een stuk steviger werden. Daardoor kreeg ik het na vijf uur zwemmen ineens vrij snel flink koud. Zo koud, dat ik overwoog om te stoppen. Ik zag namelijk niet mezelf nog drie uur lang in dit water ploeteren met deze omstandigheden. Alexander en Sander hebben flink op me ingepraat (“Kom op, een beetje afzien hoort erbij!”) waarna ik twintig minuten lang volle bak heb gezwommen. En dat hielp! Bij de volgende drinkpauze zat er weer wat kleur op m’n handen en gezicht en was er weer motivatie om door te gaan.

Vanaf dat moment was de snelheid wel een stuk lager. De golven zorgden ervoor dat ik steeds flink moest bijsturen en doordat de boot vaak door de golven werd meegenomen, kon ik niet dicht bij de boot blijven zwemmen. Gevolg: ik lag soms twintig meter achter de boot en moest dus vaak opkijken waar de boot was gebleven. Niet handig voor de snelheid. Tijdens het drinkmoment twee kilometer voor Stavoren kreeg ik vanaf de boot te horen dat dit de laatste stop was voor de finish. De wind begon steeds harder te waaien (achteraf hoorde ik pas windkracht 7) waardoor elke stop ervoor zou zorgen dat ik terug zou worden geduwd. M.a.w.: tijd voor de eindsprint! Dat het menens was, bleek wel uit het feit dat bij het ingaan van de laatste kilometer de boot naar me toe kwam en ik van Alexander nog twee gelletjes kreeg. Boodschap daarbij was dat finishen op het strand of in de haven te gevaarlijk zou worden door de hoge golven. Finishpunt werd daardoor de boei aan het einde van de pier, de plek die normaal gesproken ook het startpunt is van de IJsselmeer-zwemoversteken. M.a.w.: er werd geen meter gesmokkeld!

Na acht uur en tien minuten was daar eindelijk de finish:

Zo soepel als het zwemmen ging, zo lastig ging het aan boord van de boot klimmen. Hoge golven en verkrampte benen maakten dit een flinke uitdaging, maar uiteindelijk kwam ik heelhuids aan boord. Op de kade stond Martine (alweer!) klaar met warme kleding en de eerste felicitaties door te geven.
Hierna reden Martine en ik door naar de haven waar de boot werd aangemeerd en werd er het één en ander geëvalueerd. Volgens Alexander zijn er weinig oversteken geweest die qua weersomstandigheden heftiger waren. Ik heb dat zelf niet zo ervaren. Natuurlijk heb ik aardig wat golven omver moeten slaan, maar buiten de dip na vijf uur zwemmen heb ik nergens het gevoel gehad dat ik de controle kwijt was. Sterker nog: ik heb geen moment energie verspeeld aan “dom boos” zijn. Mensen die mij water beter kennen, weten wat dat betekent en voor mij is dit dus een enorme overwinning geweest binnen deze zwemoversteek!

De dag na de oversteek was ik fysiek natuurlijk nog goed verrot. Gelukkig was er vlakbij de camping een sportmasseuse. Zij is bijna een uur lang losgegaan op mijn rug en schouders en hoewel ik meerdere keren door de grond ging van haar acties, was ik na deze behandeling weer een stuk meer ontspannen. Vanaf dat moment kon ik ook echt gaan genieten van mijn vakantie, al stond er natuurlijk ook een meezwem-evenement bij de Elfstedenzwemtocht van Maarten van der Weijden gepland. Toch nog een stukje zwemmen dus.

Helaas mocht dat niet zo zijn: alle meezwem-evenementen bij Maartens Elfstedentocht werden een
dag voor de start ervan afgelast in verband de slechte waterkwaliteit. Ik vond het vooral enorm jammer voor alle minder ervaren zwemmers die hier al maanden naar uitkeken en hier keihard voor getraind hadden.  Voor mij was het een kleine bonus die ik misliep, dus ik heb er niet echt mee gezeten. Uiteindelijk zijn we nog bij twee doorkomsten geweest waarbij de sfeer ook zonder het meezwemmen geweldig was. Hoezo, Friezen zijn stugge mensen?!

Vergeleken bij Maartens prestatie is mijn oversteek niet meer dan een sprintje en er zijn natuurlijk al tientallen zwemmers geweest die het IJsselmeer zwemmend zijn overgestoken, vaak ook vele malen sneller dan ik heb gedaan. Toch heb ik iets gedaan waar ik voor me gevoel veel beter bleek dan één belangrijke concurrent: ikzelf! Ik heb de langste en zwaarste zwemtocht die ik ooit ben aangegaan voltooid en dat op een manier die ik als enorm prettig heb ervaren. Tuurlijk heb ik afgezien en heb ik zelfs heel kort overwogen om uit te stappen, maar elke keer als ik terugdenk, dan roept het alleen maar fijne gedachtes op. Een heerlijke vette “vink” dus op mijn bucketlist!

Tot slot het antwoord op een vraag die ik kreeg en graag wil delen: wat was het mooiste aan de oversteek? Ondanks dat ik solo heb gezwommen, heb ik het als een geweldig stuk teamwerk gezien! Van heel veel mensen heb ik enorme steun gekregen. Zonder anderen te kort te doen, wil ik er een aantal extra benadrukken:

• Alle donateurs voor hun donaties! Elke donatie was een geweldig stukje support voor mijn oversteek én een prachtige bijdrage voor de Maarten van der Weijden Foundation! Ruim achttienhonderd euro hebben jullie gezamenlijk gedoneerd!
• Sander, de man die de sfeer er altijd in weet te houden en ook kort voor, tijdens en na de tocht van alles heeft geregeld zodat ik niks te kort kwam en alle energie in het zwemmen kon steken!
• Alexander, de man die boot regelde en met zijn ervaring mij door de golven van het IJsselmeer heen loodste. Geweldig dat ik van hem het vertrouwen kreeg dat ik de golven aankon!
• Misschien wel de belangrijkste: Martine. Dankzij haar heb ik de lol in het zwemmen weer teruggekregen. Bovendien heeft zij mij op allerlei manieren gesteund in de aanloop naar de IJsselmeeroversteek. Zonder haar zou ik nooit zijn begonnen aan dit idiote plan en was het ook zeker weten niet gelukt om het te volbrengen!

En nu? Na deze oversteek zijn tijdens mijn vakantie genoeg idiote ideeën voor een vervolg hierop door mijn hoofd geschoten. In eerste instantie allemaal net zo idioot als bovenstaand plan, maar niks leuker dan idiote plannen ook daadwerkelijk uit te voeren!